Na een bezoek aan Nepal een aantal jaren geleden wist ik zeker dat ik terug zou komen in de regio. Nepal fascineerde mij, de combinatie van de immense bergen met de mooie Boeddhistische cultuur in de steden. Het voorstel om als studiereis Himachal Pradesh en Ladakh te bezoeken was dan ook zeer welkom! Het oorspronkelijke idee was om Ladakh en Kasjmir te bezoeken, echter is deze schitterende regio tevens het toneel van onrust bij de eigen bevolking. Ladakh is een bijzondere regio in het noorden van India. Het gebied grenst direct aan China en Tibet en wordt nagenoeg afgescheiden van de rest van het land door hooggebergte.
De route die is uitgestippeld voert grotendeels per auto door de regio's Punjab, Himachal Pradesh en Ladakh, een flink aantal kilometers. De reis begint echter met een tocht per trein vanuit New Delhi naar de plaats Amritsar aan de grens met Pakistan. Dit is het spirituele centrum van de Sikhs, een in verhouding kleine geloofsgroep in India met toch miljoenen aanhangers. De mannen zijn te herkennen aan het dragen van een tulband. De gouden tempel in Amritsar is het middelpunt van het geloof en een bedevaartsplaats voor de Sikhs. Per dag wordt deze heilige plaats door duizenden bezocht en is de enorme gaarkeuken open voor een ieder die er wil eten. Ik neem een kijkje in de keuken - letterlijk - en sta tussen enorme pannen met eten en een heuse chapati machine.
Vanaf Amritsar vervolg ik mijn reis per auto en rij ik langzaam aan richting de uitlopers van het Himalaya. Hier ligt de plaats Dharamsala, gebouwd op de heuvels. De stad is onder andere door Britten als basis gehouden en tevens is hier de Tibetaanse regering in ballingschap gevestigd. Duizenden Tibetanen wonen in deze stad en met name in de wijk McLeod Ganj. Ik bezoek onder andere de tempel Tsuglagkhang, gelegen tegenover de residentie van de Dalai Lama.
De volgende dag lijdt de route door het drukke platteland met veel rijst- en theevelden. Via de Kulluvallei stijgen we verder naar Manali. De stad ligt boven de 2000 meter hoogte en is een bekende toeristische bestemming, met name voor de Indiërs zelf. In verband met het aangename klimaat ontvluchten zij de hitte van het laagland in de zomer. De chauffeur laat me enkele mooie plaatsen en kleine tempels zien alvorens ik in Oud-Manali uitstap. Dit is een leuk wijkje, boven de stad gelegen, met kleine cafeetjes, een tempel en veel backpackers. Fijn om even te ontsnappen aan de neonlichten en drukte van Nieuw-Manali. De stad is tevens de laatste plaats voor velen beginnen aan de reis naar Ladakh en het hooggebergte. De Rohtangpas (bijna 4000 meter hoog) net ten noorden van de stad is een plaats waar veel Indiërs heen gaan en voor het eerst in hun leven kennis maken met de sneeuw. Hier ligt ook in de zomer nog sneeuw en er is een kleine gletsjer.
In twee dagen reis ik van Manali naar Leh, een behoorlijk lange reis met onderweg twee hoge passen, de Rohtang pas en de Taglang pas op meer dan 5000 meter hoogte! Hier maak ik voor het eerst echt kennis met het hooggebergte en dat merk ik direct als ik uitstap op de pas. Een warm kopje thee is wenselijk in de toch al wel koude wind. Dat is even wennen van 36 graden in Amritsar naar 5 graden op de pas.
Aangekomen in de vallei van Leh lijkt het of ik ben beland in een heel ander land. Er heerst een heerlijk klimaat in de vallei, met veel zonneschijn en droogte. De moessonregens die het noorden van India teisteren worden tegengehouden door de Zanskar range. Dit gebergte zorgt voor het droge en zeer zonnige klimaat van Ladakh. Zeker op hoogte is het devies dan ook goed insmeren tegen de krachtige zon en zeker veel water drinken. Wat direct opvalt zijn de groene stroken die lopen door de vallei, wat direct aangeeft waar zich water en de rivieren bevinden. De rivieren worden met name gevormd door smeltwater van het sneeuw en de gletsjers.
Veel Tibetanen hebben zich de laatste decennia gevestigd in de regio en daarmee is ook het Boeddhisme de belangrijkste religie geworden naast een kleine gemeenschap van moslims. Al in de 11e eeuw zijn er kloosters ontstaan en sindsdien is de regio belangrijk voor het Boeddhisme. In de kloosters leven nog steeds behoorlijk grote gemeenschappen van monniken, al zijn de meeste al wel op leeftijd. Ik bezoek onder andere het Hemis klooster op ongeveer een uur rijden van Leh. Dit is het grootste klooster met een zeer lange geschiedenis. Het bijbehorende museum herbergt vele bijzondere en belangrijke voorwerpen soms eeuwenoud van de Tibetaanse Boeddhisten. Zeker bijzonder om mee te maken is het Hemis festival waarbij eens per jaar belangrijke Thangka's (rolschilderingen) worden tentoongesteld. Veel indruk makt het dansen van de monniken met dramatische maskers op. Tijdens het festival is het enorm druk en soms moet er wel een paar kilometer buiten de tempel worden geparkeerd.
De stad Leh is het middelpunt en tevens de uitvalsbasis voor een aantal valleien in de omgeving. Een uitstapje naar de Nubra vallei is er één van en zeker de moeite waard. Met nog lichte hoofdpijn van de hoogteziekte was het een uitdaging om de hoogst begaanbare pas ter wereld voor voertuigen over te gaan; de Khardung La. Ondanks de ongemakken is het vooral genieten van de adembenemende uitzichten onderweg en de duizelingwekkende hoogte. Ik kan mij bijna niet voorstellen dat ik hier echt sta, op een hoogte van meer dan 5500 meter! De gletsjers, het sneeuw en ijs zijn ook in de zomer aanwezig op verschillende plekken.
Na het passeren is de Nubra vallei in zicht, met dorpjes die ik zie liggen langs de woeste rivier of op hoge berghellingen. Het is bijna ondenkbaar dat men hier kan overleven. De gele en groene velden, onder andere van de mosterdzaden staan in schril contrast met de ruige bergen. Ik bezoek onder andere het klooster van Diskit en we worden gastvrij uitgenodigd door een monnik om een kop thee te drinken. Vanaf het klooster is de overnachtingsplaats al te zien, het is echter nog een flink stuk rijden via de enige brug die de verbinding maakt over de Shyok rivier. Tevens stoppen we onderweg bij de kamelen, een overblijfsel van de oude zijderoute die door deze vallei ging.
Via dezelfde weg komen we terug in Leh en rijden we direct door naar Likir. Hier begint voor mij een 2-daagse wandeltocht door de bergen. Even geen lange uren in de auto, maar wandelen door de ruige natuur. Samen met mijn gids lopen ik in 2 dagen van Likir naar Hemis Sukpachan. We lopen door woestijnlandschap, langs ijzerrode bergen en via groene rivierbeddingen. We overnachten bij een lokale familie onderweg in Yangthang, een klein dorpje verscholen in de woestijn. De stilte hier is haast niet voor te stellen en daarom is het ideaal om in de middag even uit te rusten. Het is vrij basic, stromend water is er niet, maar dat maakt niet uit want het is zo'n bijzondere ervaring! We worden netjes opgewacht door de chauffeur en rijden naar Alchi voor een bezoek aan het mooie klooster. In Likir maakte ik kennis met een aantal Nederlanders die een schooltje ondersteunen in Alchi en dus maken we graag een extra stop om dit te bezoeken. Het is ouderdag en we komen midden in dans- en zangperformances binnenvallen.
Dan rijden we nog iets verder naar het westen, naar het plaatsje Lamayuru. Hier ligt één van de oudste kloosters van Ladakh, zeer mooi gelegen op een punt van een rotshelling. De rit is mooi door een afwisselend landschap. Onder andere het nabij gelegen "maanlandschap" is een bijzonder fenomeen om te aanschouwen en toont de diversiteit van het gebied aan.
De laatste dagen van de reis in Ladakh maak ik een mooie reis langs de verschillende meren in de omgeving. Ik begin met een tocht naar Tso (betekent meer) Moriri. Gelegen op 4500 meter hoogte, bestaat het meer voornamelijk uit sneeuw en ijs smeltwater van de omliggende bergtoppen. In de middag rijden we nog iets hoger de bergen in, naar een plateau waar veel bedoeïenen leven. Grote kuddes schapen, koeien, paarden, ezels en geiten lopen rond of de toendravlakte met kleine stroompjes smeltwater. Een prachtig schouwspel om de herders te zien rondlopen met de kuddes, soms op paarden met op de achtergrond de immense bergen. Ik overnacht in een tent en merk voor het eerst echt het verschil van dag en nacht op deze hoogte. Het wordt met het donker worden snel koud en al na het avondeten lig ik onder dikke dekens in bed om mijzelf warm te houden! De volgende ochtend rijden we via slechte wegen naar Tso Kar om uiteindelijk via de Lachlang La weer terug te komen in de vallei van Leh.
Helaas gaat de reis niet verder naar Kashmir, wat wel de bedoeling was in eerste instantie. Het is te onrustig en daarom werd het besluit genomen om toch in Ladakh te blijven. De nieuwe bestemming wordt het derde meer, Pangong La. Dit meer grenst aan China en behoort ook voor het grootste gedeelte tot China. Ook dit meer ligt weer prachtig tussen de besneeuwde bergtoppen in, die weerspiegelen op het water. Een mooie afsluiting van een bijzondere reis die mijn verwachtingen zeker heeft overtroffen. Na het kopen van de souvenirs volgt de terugvlucht naar Delhi en neem ik afscheid van India.
Heeft u interesse gekregen in een reis naar Himachal Pradesh en/of Ladakh? Bekijk onze voorbeeld rondreis Avontuurlijk Ladakh of neem contact op met Edwin voor een voorstel op maat. Edwin werkt op dit moment tevens een aantal nieuwe reizen uit voor deze regio.
"Ik heb al een behoorlijk aantal bestemmingen in Azie gezien en toch raak ik steeds weer onder de indruk van de cultuur en de natuur. Ieder land is uniek, in Azië zegt men dan ook vaak "same same, but different". De mensen zijn altijd vriendelijk en hebben een grote glimlach op het gezicht."
